Jan 24, 2008

Vernon Patao, Filipino Olympian ti Maui

ni Rudy Ram. Rumbaoa



MAIBILANG a national duty ti panangsanay kadagiti atleta iti sumagmamano a nasion. Iti paggiddiatanna, in-inut nga aramiden dagiti Amerikano kas family goal wenno tradision, ken awanan pay ekspiriensa iti nailian a panakaidaydayaw agingga a magun-odda ti maysa a naimballigian a pakasaritaan.

Ngem maisupiat iti daytoy a backdrop, adda nagpaiduma a ragsak a marikna iti gapuna, adda timmaud nga Olympian manipud iti Maui- maysa a local born, nasanay iti isla ken maysa laeng a produkto iti public school system. Isu daytoy awan sabali no di ni VERNON PATAO. Immaldit ni Vernon ti maysa a pakasaritaan dagiti Filipinos iti olimpiada. Saan laeng a naminsan, no di ket namindua a nangabak: idi tawen 1992 ken naulitan idi 1996, iti nakisalipanna a weightlifting. Idi 1992, kas miembro ti US Olympic Team idiay Barcelona, Spain, naisaad kenkuana ti maika-sangapulo a puesto iti lubong para iti 148-pound class. Ket idi tawen 1996, napili manen ni Vernon a miembro ti Olympic Team ti Estados Unidos ken napan iti The Games idiay Atlanta a nangabakanna iti maika-sangapulo ket pito a puesto iti world ranking para iti 141-pound class.

Nayanak ni Vernon idi Pebrero 13, 1970. Kas maysa nga agtutubo, naited kenkuana dagiti gundaway a maaddaan iti sumagmamano nga athletes training iti maysa a garahe iti asideg ti pagtaenganda. No kuan, mapan agbuya, kaaduanna, siripenna babaen iti maysa a tawa, ta managbabain ken dina kayat a masinga ti buybuyaenna. Idi maalana a komportable daytoy iti ar-aramidenna, nagaramid ti gundaway tapno lumsot iti dayta a tawa a sumrek iti uneg ti garahe. Ket iti maysa nga aldaw, inawatna ti imbitasion nga indiaya ti naimbag a tao nga akin kukua ti balay.

Ket manipud idin, konektadon ti nagbaetan da Vernon ken Dr. Yogi. Nagsinningedda nga agpagayam- addaan kaipapanan agingga a nagtennag a nagbalin a coachna. No sibibiag pay laeng ni Dr. Yogi ita, nalabit, agsanay ni Vernon a kaduana ti doktor tapno ibingayna dagiti arapaapna para iti masakbayan ken isublina met laeng iti komunidad dayta a magun-odna a balligi kadagiti tattao a nangaywan ken nangsuporta kenkuana. Inyebkas ni Patao a maysa a wagas ti panagyaman ti mangipaay iti serbisio iti nagbalin nga inspirasion ken bannuarna.

Idi ubing pay daytoy, rinugiannan ti weight lifting ken sinerrekna dagiti kompetision. Manipud rinugianna ti nagsanay ken nakisalip, isu ti kangrunaan kadakuada iti edadna wenno iti weight class iti tunggal salip. Nangrugi ti arapaapna a makisalip iti olimpiada idi tawen 1980, agtawen iti sangapulo. Ngem nairana iti dayta a tawen a binoykot ti Estados Unidos ti Summer Games, kuna ni Vernon, maysa a fourth grader idin, "nalamiis ti makisalisal." Nakiinnangaw pay a bassit daytoy- a makisalip para iti basketball ket sapulenna ti ay-ayam a maipaay para kinatayagna. Ngem limmasag ti weightlifting kenkuana.

Kuna ni Dr. Peter George, maysa a weightlifting coach iti tawen 1980 team, ken namintlo nga Olympic medalist iti weightlifting, ken ni Vernon Patao, "Nasayaat a tao, nalaing a mangibagi para iti Estados Unidos...Saanna nga ekspektaren a makagun-od iti medalia, ngem panagkunak, makaaramid iti naimbag. Umay latta isuna no kasapulanmi." Idi 1996, nagpraktis ni Dr. George kas orthodontist idiay Honolulu.

Tawen 1988 idi nagturpos ni Pataol iti Maui High School. Kas maysa a mabigbig a golfer, isu pay ti nangidaulo iti pageskuelaanna tapno mangabak iti golf para iti umuna a puesto iti state High School Golf Championship. Iti dayta met la a tawen, nagenrol iti Unibersidad ti Hawaii-Manoa ken nagturpos idi 1992. Iti dayta met a la a tawen 1992, iti edadna a 22, napan idiay Kahului, Maui, agingga idiay Barcelona, Spain, a kaduana ti US Olympic Team. Dita a nagun-odna ti 10th place iti 141-pound wenno 67.5 kg. class.

Sakbay ti panagballigina iti Olympic, adda isuna iti nailian a ranggo kas namitlo daras a US champion idi 1992, 1994 ken 1995. Nagbalin pay a namimpat daras nga Olympic Festival participant, a nangabakanna iti maysa a balitok, maysa a pirak ken dua a bronse a medalia. Idi 1990, isu ti nagbalin a National Junior Champion ken ti Golden West OPen Champion.

Kasakbayan ti 1992 Olympics, nagsubli ni Vernon iti Olympic Training Center idiay Colorado Springs, ti nagbalin a pagtaenganna iti sumaruno a siam a bulan. Iti panangiburayna ti padas ken kapanunotanna maipanggep iti panag-trainingna, kunana, "Pinanawak ti pamiliak tapno maipokusko a husto ti panagsanayko. Agsanayak gapu iti pamiliak. Makisalipak man wenno saan, ti gagemko ket maaddaan iti napintas a sukog ti bagi ken disiplina. Addaak gapu kadakuada." Idi 1993, nagbaliw ti international weight classifications kalpasanna. Ket gapu iti dayta, nakikompetensia ni Patao iti nababbaba a weight category. Ken kalpasan a bimmaba ti timbangna iti lima a pulgada, inrakurakna kadagiti reporters: "Kimmottongak ngem mariknak a napigsaak pay laeng a kas idi...kayatko a bagkaten ti kabaelak a bagkaten kas met la idi nadagdagsenak."

Segun ken ni Alan Pascua a nanginagan ken ni Vernon Patao kas Outstanding Filipino of Maui, 1906 -2006, "Maibilang isuna kas maysa kadagiti napigsa ken pagraeman a nagan kas US National Champion." Iti World Championship idi 1995, adda iti ranggo a maiktlo ni Vernon, naileppasna ti makaupay a maika pito a puesto iti April US Trials. Nupay kasta, nagtultuloy nga adda pammatina a ti arapaapna iti olimpiada ket saan pay a naggibus.

Iti international level, idi 1996, kualipikado ni Vernon para iti US Team nga addaan iti 275-pound snatch ken 359-pound clean-and-jerk iti World Championships. Iti nairakurak a damag iti Honolulu Star Bulletin idi Agosto 17, 1996, "Kalpasan ti poor performannce a naipakita iti World Championships, naited iti US ti tallo nga orihinal slots iti salip ti olympic weightlifting, bilang nga immadu iti lima." Ni Patao adda iti ranggo a maikapito iti sangapulo a miembros ti US Team.

Iti met inrakurak ti Associated Press idi Hulio 22, 1996, "Vernon Patao iti Wailuku, Maui, nakisalisal ita iti 141 pounds iti Olympic weightlifting ngem gistay dina nabagkat ti weight tapno makaukkon iti medalia...nagturpos laeng iti maikatlo a puesto kadagiti 13 a nakisalip iti umuna a tallo a sesyon nga addaan iti total a 622,75 a pulgada."

Utang ni Vernon daytoy a nagun-odna a kinalaingna iti nagbalin ken nabayagen a trainerna, ni Dr. Nelson Yogi, maysa a legendary figure iti lubong ti weightlifting. Di mailawlawag ni Vernon no kasano ti ragsak a marikna daytoy iti kaadda ni Dr. Yogi gapu iti kinaimbagna kenkuana ken mentorna.

Iti laksid a nagun-odna amin dagitoy a balligi, ti pamiliana pay laeng ti kangrunaan nga inspirasionna. Bayat ti olimpiada, kuna ni Vernon nga agawid pay laeng iti pagtaenganna apaman a malpasna amin ti kompetision.

Ikonsiderar ni Vernon ti makisalip iti 2000 Olympics a naangay idiay Sydney, Australia. Kunana, "Sapay koma ta diak pay agretiro iti weightlifting iti masungad a lawas, kalpasan a bumagkatak pay maminsan." Inlawlawagna pay nga agtalinaed iti ay-ayam no agbalin daytoy a paset ti US "Incentive Plan" a mangipaay iti bayad kadagiti top athletes. Iti dayta a plano ti USA Weightlifting, mabayadan ti $2,500 agingga iti $5,000 dagiti lifters a makaturpos ken karaman iti top eight. Mairaman pay ti bonuses para iti medalia: $15,000 para iti balitok; $10,000 para iti pirak ken $7,500 para iti bronse.

Maysa a paset iti sinao ni Alan Pascua, maysa a gayyem ni Patao, inladawanna no kasano ken ania ti marikna ni Vernon kas maysa a Filipino. Insuratna, "Vernon Patao ken ti pamiliana ket ipagpannakkelda a nagbiagda iti tradision, sirib ken kultura ni Filipino." Awan ti napintas nga ipagpannakkel nga ebidensia no di ti respeto ken panagdayaw tapno matun-oyanna ti kinabaknang ti balligi ken awatenna daytoy manipud kadagiti kakaduana, estudiante ken dagiti mangisursuro kadakuada. Awan sabali a Filipino nga atleta a nabigbig iti sports kas most outstanding Filipino ti Maui, iti Hawaii wenno intero nga Estados Unidos.

Kalpasan ti panagsanayna para iti sertipikasion ti Emergency Medical Technician [EMT] idi 1994, nagbalin ni Patao a firefighter ken miembro ti Maui Fire Department no sadino a naital-o iti ranggo ti Firefighter 3, Apparatus Operator, nga iggemna agingga ita.

Napintas ti nagbalin a masakbayan daytoy Maui Olympian. Iti edadna a 36 ita, kayatna ti makipulapol a makitrabaho kadagiti ub-ubing ngem isuna kas agbalin a trainer ken mentor: "kas pagraem ken pakalaglagipanna ken ni Dr. Yogi." Iti laksid ti asino man, maawatanna ti pateg ti pagdur-asan ti maysa nga atleta.*

*[Naiposte iti Iluko.com idi Nobiembre 13, 2007]
________________________________________________

No comments: