Ni Rudy Ram. Rumbaoa
MAIKATLON a murder-suicide case iti Oahu [napasamak idi Hulio 3, 2008] ti panakapapatay ni Grineline Donato James, agtawen iti 39, mangisursuro iti Farrington High School, ken residente ti Mililani Mauka Subdivision. Sabali manen a Filipina ti nairisang ti biagna. Ti suspek? Ti asawana, ni Michael James.
No ania ketdi ti simro iti panunot ni Michael ta pati agtawen iti pito nga anakda ken ni Grineline, ni Michael James, Jr., ti inramanna a pinatay. Kalpasanna, nagpakamatay.
Kuna ti maysa a karruba dagiti agasawa iti subdibision a naisem ni Michael no makisarita. "Easy going person" pay. Kano? Ngem kitaem kad lang, adda gayam misterio iti likudan dayta nga isem. Ngiting aso. Wenno adda problemana idi inaramidna daytoy a krimen? Talaga nga "easy going person" daytoy iti panangkettelna ti biag dagiti aginana. Tsk, tsk, tsk....
oo000oo
MALAGIP nga immuna a napapatay ti uppat pay a babbai, isuda Jenny Hartsock, Janel Tupoula, Marissa Dumlao, ken Della Dikita. Naigagara ti panakapapatayda iti ima dagiti lallaki, nga iti naminsan- indatonda ti ayatda, nagkari a raemen ken respetaren dagitoy a babbai iti inaldaw a panagbiagda. Nasobraanda ti nagayat!
Addan pito a kaso ti naigagara a pammapatay ti Domestic Violence iti Hawaii itoy a tawen. Iti inaldaw, adda maipagarup a nasurok a 50 a babbai a pisikal ken emosional a malmaltratuen dagiti nasinged a kabbalayda. Ti kinadangok ket saan a kanayon a makita...ngem mabalin a masalakniban dagiti ipatpategmo tapno awan ti madangran. Tumulong. Agridam!
oo000oo
"DOMESTIC VIOLENCE,""Domestic Abuse," ken "Intimate Partner Violence [IPV]," ania man kadagitoy ket agpapada amin ta agtungpal iti panagabuso. Wen, panagabuso met laeng. Abuso a tumaud iti nagbaetan dagiti agasawa, agdama ken dati nga agayan-ayat. Mangrugi iti simple nga akto ti kinabayolente agingga a madangran, mabugbog ken uray pay agresulta iti panakatay ti maabuso.
Masansan ketdi a mangrugi ti IPV iti panakaabuso ti emosional. Daytoy a tignay ken mabalin nga agabanse iti pisikal ken seksual a panakaabuso. Adda met dagiti klase ti IPV a mamimpinsan ti panakapasamakna-- nga agresulta iti patay. Awan a talaga ti pilien ni "Kumpay ni Patay!"
oo000oo
NAISAYANGKAT ti silent march idi Hulio 8, 2008, nga indauluan ti grupo a Women Helping Women [WHW] ken ti Maui Filipino Working Group [MFWG] tapno maipakaammo kadagiti tattao ti dakes nga ibunga ti Domestic Violence [DV]. Mapattapatta nga 80 dagiti nakipartisipar ken nangkondena iti panakapapatay dagitoy a Filipina. Nalawag ti panakaisurat iti placard: "Sabali manen a Filipina ti Natay."
Iti umuna a gundaway, nakipaset met ni Nana Bagoyo, agtawen iti 90, iti ummong dagitoy a nagmartsa. Nakipagprotesta ken nakipagrikna iti napasamak dagiti biktima. Ditoy a nakakitaan iti panagkaykaysa dagiti Filipino a nagipukkaw nga isardeng ken aggibus koman ti Domestic Violence. Kasla kasta met ti yik-ikkis iti kaunggan ni Nana Bagoyo, nupay saan a napasamak daytoy a kinadangkok idi panawenna.
oo000oo
KASAPULAN iti hustisia ti pamilia dagitoy nagbalin a biktima ti kinabayolente iti uneg ti pagtaengan. Ita ta nasapa pay, masapul koma a malapdan ti panagramramna kas iti apuy a manguram a mangpadapo iti sabali pay a pamilia nga ibunga ti DV.
Ngem saan a kas karina nga agballigi ti panakapugipog ti DV gapu ta adda kenka nga agdesion a tumulong kadagitoy nga indibidual a biktima ti kinaranggas iti pagtaengan. Ken iti komunidadtayo...
oo000oo
NANGRUGI itay Hulio 1, 2008 ti panagserbi ni Retirado a Hues Artemio C. Baxa, kas maysa a miembro ken mangibagi ti Maui idiay University of Hawaii Board of Regents kalpasan ti kompirmasion ti pakadutokna babaen iti unanimous vote iti Hawaii State Senate. Agngudo ti terminona no Hulio 30, 2013.
Kitaem kad lang daytoy ka-Filipinoan a naggapu idiay Barangay Teppang, Bacarra, Ilocos Norte, kanayon a maidaydayaw ti Filipino nangruna kadatayo nga Ilokano iti Hawaii gapu iti di agsarday a serbisio publiko nga ipapaayna iti komunidadtayo uray no nagretiron iti pagukoman. Dina imbain ti naggapuanna nga ili. Uray pay ti marunggay ken saluyot a sinidsidana.
Nagbalin nga importante a paset kenkuana ti "edukasion" ta nalusotanna ti adu a pannubok a nagpasaranna iti biag. Kasla kaso iti pangukoman.
Nagkari ni Apo Baxa nga aramidenna ti amin a kabalenna nga agserbi iti pagsayaatan ti unibersidad.
oo000oo
PARA kadagiti agtutubo a makisalip ti ay-ayam iti 2008 Olympic Games, Beijing, China, maysa daytoy a nangato nga arapaap nga imposible a maragpat. Ngem para ken ni Christel Simms ti Ewa Beach, Oahu, Hawaii, "Magun-od ti Olympic Gold no adda pammati iti kabaelam. Mayukkor ken mayawid ti balligi ken dayaw!"
Ngem ammoyo kadi a maysa ni Christel a mangibagi iti Filipinas para iti 100-meter swimming freestyle a pakisalipanna? Taga-Cavite City ti puon ti pamilia ni Christel. Maysa a miembro ti swimming association ti Estados Unidos, ngem inikkan ti gundaway ti Philippine Amateur Swimming Association [PASA] a makisalip iti Olympic Games. Kunana, "Dakkel a pakaidayawak iti mangibagi ti naggapuak a ramut."
oo000oo
SABALI pay nga agtutubo ti nangato ti arapaapna. Kayatna a maragpat ti arapaapna nga agbalin a "pediatrician." Dayta ni Rowena Buted, top performer ti Maui contigent ken junior-to-be ti Maui High School a nanggun-od ti kangatoan a pammadayaw iti nakisalipanna para iti ladawan, essays ken panagsaona maipanggep dagiti doktor iti Maui iti kalkalpas a 2008 Health Occupational Students of America [HOSA] National Leadership Conference a naangay idiay Dallas itay kallabes.
Nasurok a 4,200 nga estudiante ti naggapu iti nadumaduma a lugar iti Estados Unidos a nakisalip iti nasurok a 50 nga events, ngem inyalat ni Buted ti umuna a gunguna iti medical photography event. Ditoy nga inparangna ti tallo a ladawan iti health care professions, nagsurat iti essays ken nagsao maipanggep iti ekspiriensana. Mausarto ni Buted daytoy a talentona no agbalin a naan-anay a pediatrician.
oo000oo
ASINO DAGITOY? Isuda dagiti nalatak a Fil-Am elected officials iti Hawaii: Benjamin Cayetano, Umuna nga U.S. governor iti Filipino ancestry; Eduardo Malapit, Kauai Mayor ti umuna nga U.S. mayor iti Filipino ancestry; Lorraine Rodero-Inouye, dati a Big Island mayor ken umuna a Fil-Am a babai a nangituray ti U.S. county; Rudy Pacaro, umuna a Fil-Am a napili kas chairmain iti City Council ti U.S.; Peter Aquino Aduja, umuna a Fil-Am a nabotosan a mangibagi iti Hawaii Territorial Legislature; Daniel Kihano, umuna a Fil-Am speaker of state iti House of Representatives; Robert Bunda, umuna a Fil-Am president of state Senate; Richard Caldito, Sr., umuna a Fil-Am a nabotosan ken naipatugaw iti opisina ti county, nabotosan idi 1956 kas maysa a Maui County Board Supervisors, kameng ti konseho idi 1972, maysa a teddek ti panakabangon ti United Filipino Council of Hawaii [UFCH]. Iti State Senate: Robert Bunda, Willie Espero, Lorraine Inouye, Donna Mercado-Kim ken Ron Menor. Iti House of Representatives: Felipe "Jun" Abinsay, Lyla Berg, Rida Cabanilla, Lyn Finnegan, Michael Magaoay, Kymberly Pine, Alex Sonson, kdpy.*
oo000oo
*[Dagiti Kappuros a Damdamag iti Hawaii]
________________________________________
No comments:
Post a Comment