Aug 27, 2008

Improving Cultural Competency iti Lanai

Maangay ti "Improving Cultural Competency: Smart Strategies for Working with Filipinos" iti Lanai no Sabado, Agosto 30, 2008, manipud iti oras ti alas otso agingga ti ala una ti malem iti Four Seasons Resort Lanai, Manele Bay, Lanai.


NABANGON ti Maui Filipino Working Group [MFWG] idi tawen 2006 babaen iti panagkaykaysa dagiti Maui Professionals seknan ti social justice. Manipud idin, salakniban ken mangibabaet da Dr. Virginia Cantorna, maysa a psychologist iti Departamento ti Edukasion ti Hawaii; Cornelia Soberano, Toronto Canada Lawyer ken agdama a State of Hawaii Social Worker; Jenny Bissell, RN, maysa a Public Health Administrator; ken Kim Compoc, Theater Director ken dati nga Executive Director of Mediation Sevices, ti kinaimportansia ti cultural competency para ti panagprogreso ti panagbaliw ti panakikadua wenno maipapan iti panagkakadua, saan laeng a para kadagiti Filipinos no di ket agpaay iti sapasap.

"Makatulong daytoy a workshop kadagiti karruba, grassroots organzations, lideres iti komunidad tapno agkaykaysa nga agtrabaho para ti pagimbagan ti Lanai," kuna ni aktibista Buth Gima. Para ken ni Gima, kunana a pabilgen ti maysa a workshop nangruna no adda agarup sais senta a porsiento iti populasion ti Hawaii ti mapan iti Lanai. Inako ni Gima a naguyugoy daytoy gapu ta ibaon ti Four Seasons Resort Lanai ti 30 a managers tapno ammuen ken sursuroenda ti importansia a makitrabaho kadagiti empleadoda nga addaan iti Filipino a ramut, kasta met iti karit a mabalinda a sangunguen iti masakabayan.

Nakita ken napaneknekanda Gima ken Jessie Myers, maysa a parent advocate, ken Dr. Sharon Liden, maysa a School-based Behavioral Health specialist, agpada nga agserbi iti Lanai High and Elementary School,ti kinaimportansia ti naangay a workshop itay napan a tawen gapu ta napnek ken nataraonan dagiti partisipante iti agkakabaknang nga impormasion maipanggep ti kultura ti Filipino nga indasar ken imparang dagiti presentors ti workshop. Mismo ni County Mayor Charmane Tavares ti nagsarita iti napalabas a workshop ti nagkuna a raemen ken dayawenna ti gannuat ti MFWG. Kuna ti Mayor a suportaran ti kalikagumda [MFWG] a mangital-o ken mangyam-ammo ti Filipino cultural competency babaen iti daytoy a seminar.

Kuna ni Dr. Cantorna, "Ti cultural competence ken ti kinasensitibo ket adayo iti saan a nalinteg a panangipato, ad-adda ketdi a yegna ti bara ti rikna a mangaywan kadagiti tattao a katrabahuan ken tattao nga iserbiantayo. Aramiden ti amin tapno mangeg ken ipateg ti boses ti tunggal indibidual, iti kasta, maaksionan ti panakalabsing ti kalintegan."

Iti biang ni Compoc kunana a daytoy nga initiatibo ket oportunidad para kadagiti Filipinos iti komunidad tapno mabigbig- makita ken apiten ti balligi babaen ti naprogreso ken legal a panakidangadang iti imatang dagiti politiko.

Kuna ni Bissell, "Saan nga ilaksid ti Lanai ta importante daytoy para kadakuada. Ken saan amin nga importante a pasken ket maangay lang iti Honolulu ken Maui, mairaman ti dadduma nga isla. Maysa a situasion tapno yegna ti panagkakammayet dagiti tattao manipud iti internal ken external resources." Mamati ni Bissell a pagdur-asen daytoy a komperensia ti komunikasion ken relasion dagiti pamilia, residente, negosio, health and human services agencies ken pageskuelaan ti Lanai. Binigbig pay ni Bissell ti kinaanep nga agtrabaho ti Lanai Filipino Community Association [LFCA] babaen iti panangidaulo ti agdama a presidente ni Virginia Sumagit, ken Leticia Bueno, Wilma Koet, ti Lanai Keiki Network ken dadduma a lideres ti komunidad. Nagyaman pay ken ni Patti Fisher ti Four Seasons Resort Lanai.

Kinablaawan ni Dr. Amy Agbayani, Vice Chair of the National Federation of Filipino American Associations [NaFFAA] Rehion 12, ti MFWG gapu iti maiyuswat a workshop a kasapulan unay para iti Lanai hotel managers ken lideres ti komunidad, service providers ken residente ti Lanai. Namnamaen ni Agbayani a dakkel ti maitulong ti workshop a mangnayon ti pannakaawat ti kultura dagiti Filipinos ken mapadur-as ti komunikasion ken serbisio iti publiko.

Nakibinnulig ti NaFFA ken Agbayani iti MFWG ket dayawenda unay ti kinaanep ti grupo gapu iti daytoy a gannuat. Mamati ni Agbayani a dakkel ti pakairanudan dagiti partisipante a mangpasayaat pay ti kinasaririt ken laing, ken nagyaman iti Four Seasons gapu iti pinansial a suporta para iti daytoy nga initiatibo ken ti panagipakita ti responsibilidad ken panangidaulo ti Lanai iti estado.

Mamati ni Vince Bagoyo, Jr., chair ti Maui Chapter ti NaFFAA, a maysa daytoy nga educational workshop ket dakkel ti maitulongna iti residente ti Lanai ken mabalin nga iturongna iti positibo a panagbaliw iti biag dagiti pamilia ti Filipinos.

Kuna ni Toronto lawyer Soberano a daytoy a pasken ket saan saan nga ordinario a workshop, dakkel ketdi ti kaipapanan ti umuna nga agpang iti panangrambak iti umuna a gundaway iti Hawaii, ti "Filipino History Month" iti umay a bulan ti Oktubre. Dayawen ni Soberano dagiti ka-Filipinoan a timmulong iti panakabangon ti Hawaii, sangagasut a tawenen ti napalabas- babaen iti kinasaldet iti trabaho a nagrugi idi 1906 iti plantasion para ti industria ti kinaayat nga agsangaili. Pinatalgedanna ti agpada nga US ken Canada, agtutuloy nga agaramid ti kontribusion dagiti Filipinos iti benneg ti socio-political, cultural ken economic life. Nupay kasta, inako ni Soberano, a nabayag ken narigat para kadagiti Filipinos ti Hawaii iti ipapanana iti Hawaii no idasig kadagiti Filipino-Canadians nga immuna a napan iti Canada kas health care professionals idi 1960's.

Para ken ni Senador J. Kalani English, mangibagi ti Lanai, a dakkel daytoy a gundaway para kadagiti residente ti Lanai ta masansan a marikna ti kaadda ti sensitibo a kultura ken makatulong iti amin no kasano ti makitrabaho kadagiti sabsabli a grupo iti komunidad. Pudno, kuna ni English, masapul a paqadalan dagitoy a bambanag. Mamati pay ni English a rumbeng a makita ti pateg ti kultura uray ania man ti naggapuan a ramut. Kayat ni English ti inaramat ti MFWG a termino a "cultural competency," ta para kenkuana, "cultural competency ket kangrunaan a pakaibatayan wenno kamasapulan no kasano a makitrabaho ken makisao iti sabali, rumbeng a mapadur-as iti bukod a bagi ken iti karruba."

Iti biang ni Helena Manzano, project director ti Honolulu Domestiv Action Center [DVAC] Pilina Rural Project, ken moderator ti workshop, kunana a dakkel ti kalikagum dagiti lideres ti komunidad, grassroots organizations ken iti sektor ti negosio gapu ta maysa a kritikal nga agpang iti panangtulong ti Lanai service providers ken community agencies tapno agbalin a culturally responsive ken sensitibo iti kasapulan dagiti ka-Filipinoan iti komunidad.

Agyaman ti MFWG iti Hawaii People's Fund, Four Seasons resort Lanai, ti Maui Districts of Departments of Health and Education, DVAC's Pilipina Rural Project ken ti Fil-Am Observer.

Para iti ad-adu pay nga impormasion, kontaken ni Jessie Myers iti (808) 565-7900 Ex 243; (808) 559-0157; pjmyers@aloha.net wenno Jeny Bissell iti 808 984-2136; jeny.bissell@doh.hawaii.gov, or email MFWG at mauifwg@earthlink.net.***

[Dagiti Kappuros a Damdamag iti Hawaii]
_______________________________________

No comments: